Leemkuilen

Zand, leem en grind in lagen
De grond waaruit de stuwwallen bestaan, bestond al veel eerder. In oudere ijstijden was het door de voorlopers van Rijn, Maas en Overijsselse Vecht meegenomen. Als in de zomer de sneeuw smolt konden die rivieren uitgroeien tot kilometers brede stromen, die grote delen van Nederland overdekten.
Vanuit het nauwelijks begroeide achterland spoelden grote massa’s zand, grind en leem mee. In Nederland werd in de loop van vele duizenden jaren een honderden meters dik pakket van deze materialen afgezet. Door de ijsopstuwing liggen deze lagen niet meer netjes onder elkaar. Ze zijn scheef gezet en op de stuwwallen komt er nu eens een lemige laag, dan weer een grindige laag en dan weer een pure zandlaag aan het oppervlak. De lagen zijn zo opgestuwd, dat ze nog de richting volgen van het vroegere ijsfront. Ze volgen de ‘strekkingsrichting’ van de stuwwal.

Woongebied
Na de ijstijd, vanaf ongeveer 10.000 voor Christus, werd het langzaam warmer en werd het klimaat gelijkmatiger. Op de stuwwallen groeiden bossen. Vooral gebieden met leem waren relatief vruchtbaar. In de leem zaten kleine hoeveelheden mineralen en kalk in de vorm van schelpjes. Doordat mineralen en kalk langzaam verweren en oplossen, komen voedingsstoffen vrij voor planten. Om deze reden was deze omgeving al in de prehistorie bewoond. Het was mogelijk om hier landbouw te bedrijven.

Kalktransport naar de diepte
In de loop van duizenden jaren raakte langzamerhand de voorraad kalk in de bodem opgebruikt. Het Nederlandse klimaat speelt hierbij een rol. Doordat er meer regenwater valt dan door bomen en planten verdampt, is er in de bodem een neerwaartse waterstroom die de opgeloste kalk en mineralen naar de diepte transporteert. De bovengrond werd daarbij zuurder en armer. In diepere bodemlagen kon de kalk weer tussen de zandkorrels neerslaan. Daarbij raakten de zandkorrels aan elkaar gekit. Zo ontstond kalkzandsteen. In sommige Gooise zandgroeven kwam men brokken kalkzandsteen tegen. Er liggen een paar grote blokken ten westen van de Blaricummerheide, aan de overzijde van de N527.