Van de voorzitter
Bij deze onze dringende oproep aan de Gedeputeerde Staten van Noord-Holland en Utrecht om in november te besluiten achter dit Geopark te gaan staan en de noodzakelijke steun toe te zeggen. Deze steun is cruciaal voor een succesvol vervolg. Waarom dit initiatief, net als meer dan 60 organisaties, steunen? Omdat het hier een positief, uniek burgerinitiatief betreft, dat zich al jaren inzet voor onze leefomgeving en duurzame ontwikkeling, waarbij (h)erkenning van de bijzondere aardkundige, ecologische en cultuurhistorische waarden in samenhang met het water centraal staat (zie verder www.geoparkhgv.nl) en waarbij het gebied niet op slot gaat. Een positieve bijdrage voor meer bewustzijn en draagvlak voor duurzame ontwikkeling!
Blij dat we met Partner IVN weer een aantal leuke en interessante activiteiten voor in de herfst kunnen aankondigen. In de Beleefweek, van 22 t/m 30 oktober zijn er maar liefst 4 Geopark-excursies. Zie verderop in deze nieuwsbrief.
Op 14 september waren we met met 1 van de 12 standjes aanwezig op de markt "Omgevingsgericht werken op de Utrechtse Heuvelrug", voor provinciale staten, gedeputeerden en management. Centrale vraag: wat is de rol van de provincie, hoe werken we zo effectief mogelijk samen en werken we hier vooral opgavengericht of meer gebiedsgericht. Het gebied tussen Amersfoort, Zeist en Leusden stond centraal, een gebied waar het ministerie van Defensie veel terreinen heeft èn veel plannen voor ontwikkeling. Onafhankelijk Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Paul Roncken legde uit dat we niet te veel naar details moeten kijken, maar vooral gebruik moeten maken van hoe het landschap is ontstaan en nu is: een "Hollands Heuvelland", op en rond de stuwwal uit de voorlaatste ijstijd. En dat is eigenlijk ook het Geopark-verhaal.Ons bestuurslid Irmgard van Koningsbruggen benadrukte tijdens haar inleiding op het "Regiocongres Gooi en Vechtstreek 2022" op 19 september (7 gemeenten, allemaal in het Geopark) maar weer eens hoe het landschap ons verbindt, dat het belangrijk is de waarden daarvan te kennen en nieuwe waarden toe te voegen, verbonden met de ondergrond en vanuit de eigen cultuur.
En afgelopen maand zag een opzienbarend advies van de adviescommissie Droogte, voor aanpassingen in het Brabantse watersysteem, het licht. De commissie was gevraagd te adviseren over structurele aanpassingen die vanuit een integraal en lange termijn perspectief op droogte nodig zijn in het (grond)watersysteem, (grond)waterbeheer en het (grond)watergebruik, en wat dat vraagt van alle partijen die hierop directe invloed hebben. Een systeem waarin (natte) natuur zich kan herstellen en ontwikkelen, alle gebruiksfuncties beschikken over voldoende water in tijden van droogte en watervraag en wateraanbod duurzaam in evenwicht zijn. Het resultaat is het advies "Zonder water geen later" om de voorliggende problematiek ingrijpend en integraal met alle partijen aan te pakken. Centraal wordt gesteld dat de grondwaterstanden structureel moeten worden worden verhoogd. Dat betekent meer water vasthouden èn minder grondwater onttrekken. En dat vraagt om waterbesparing, die onder meer bereikt kan worden door een stevige prijsprikkel. Er wordt ook gedacht aan een Droogtefonds en een onafhankelijke en gezaghebbende Droogteregisseur. Een inspirerend voorbeeld?! Ook al hebben we in het Geopark gelukkig nog een flinke waterbel onder de Heuvelrug en de nodige kwel aan weerszijden, deze zijn zeker niet oneindig. Ook hier kennen we inmiddels vergelijkbare problemen en uitdagingen.
Zelfs de drinkwatervoorziening dreigt in de knel te komen. Wist je dat elke Nederlander gemiddeld 128 liter/dag water gebruikt?! Daarvan is slechts 2% voor drinken en koken, de rest, 98%, voor wassen, douchen etc! Eigenlijk bizar. De watertransitie vergt een verhoogd waterbewustzijn van alle spelers in de waterketen. Het is daarom ook belangrijk burgerbetrokkenheid te realiseren. Reden waarom we ook in Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht werken aan het versterken van dat waterbewustzijn. Dat doen we onder meer middels onze projecten: Ontdekkaarten en Informatieboekjes over en voor deelgebieden, mede mogelijk gemaakt door de 3 waterschappen in het gebied: "Stichtse Rijnlanden", "Amstel, Gooi en Vecht" en "Vallei en Veluwe".
In de vorige nieuwsbrief stond een foto van een helikopter, met de vraag: "Wat gebeurt hier en waarom?" Deze keer het antwoord en de uitleg. Waterschap Amstel Gooi en Vecht doet hier vanuit de lucht bodemonderzoek in de Horstermeer, een van de Geosites. Een deel van het grondwater hier is brak. Onderzocht wordt hoe het brakke kwelwater opgepompt kan worden en hoe minder zoet water te gebruiken om het brakke water weg te spoelen. Zie verderop in deze nieuwsbrief.
Inmiddels zijn we de fondsenwerving begonnen voor 2 projecten; Ontdekkaarten en Informatieboekjes over en voor het gebied Gooise Meren, Weesp, Wijdemeren en over en voor de Regio Amersfoort: Amersfoort, Bunschoten/Spakenburg, Eemnes, Leusden en Woudenberg. Dit betreft - na projecten voor 7 deelgebieden gerealiseerd te hebben - het 8e en 9e deelgebied dat we op die manier in kaart willen brengen en waarvan we de verhalen boven tafel zullen halen en gaan verspreiden. Verschillende fondsen en direct betrokken gemeenten zijn benaderd met het verzoek bij te dragen en dit zodoende mogelijk te maken.
En mooi dat we weer een nieuwe Partner kunnen presenteren: Landgoed Zonnestraal, al eerder opgenomen in de lijst Geosites.
Hartelijke groeten,
Marc Hofstra
Nieuwe Partners
De onderstaande organisatie heeft onlangs een Partner- of Steunverklaring ondertekend en geeft daarmee aan dat zij achter het burgerinitiatief Geopark Heuvelrug staat en dat waar mogelijk zal ondersteunen:
Landgoed Zonnestraal
De longen van Hilversum? Die worden gevormd door rijksmonument Zonnestraal met haar landgoed van 120 hectare bos en heidegebied tussen Hilversum en Loosdrecht. Het complex is pionierswerk uit de periode van het Nieuwe Bouwen en werd gerealiseerd tussen het bos en de heide. Voor de gemeente Hilversum is dit rijksmonument tegenwoordig trots erfgoed. Nu is het complex een bruisend bedrijventerrein, met vergaderruimtes en ruimte voor de ideale heidedag. Het landgoed is één van de geosites van ons Geopark.
Geo-excursies
Beleefweek op de Utrechtse Heuvelrug
Het Nationaal Park de Utrechtse Heuvelrug organiseert van 22 t/m 30 oktober een ‘Beleefweek’, met zoveel mogelijk activiteiten op de Utrechtse Heuvelrug. De IVN-afdelingen in deze regio organiseren in de Herfstvakantie een serie van vier geoparkexcursies in het Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht. Tijdens deze rondwandelingen vertellen we over de aardkundige waarden van de heuvelrug en over de flanken van deze stuwwal. We gaan het landschap verkennen met de vier-brillenmethode van ‘Leesbaar landschap’. De enorme reliëfverschillen, de rijke cultuurhistorie, biodiversiteit, patronen in het landschap, alles komt aan bod.
Geoparkexcursie Lange Duinen
De IVN-afdeling Eemland organiseert op maandagmorgen 24 oktober 2022 (10.00-12.00 uur) een geoparkexcursie in de Soester duinen. De provincie Utrecht heeft de zandverstuivingen van de Lange Duinen en Korte Duinen de status van ‘aardkundig monument’ gegeven. In de late Middeleeuwen zijn de heidevelden op sommige plekken zo intensief begraasd en geplagd, dat de planten het niet meer konden bolwerken en de wind vrij spel kreeg. We maken een rondje over de uitgestrekte zandvlakte en door de omliggende heidevelden en bossen.
Deelname is gratis. Er kunnen maximaal 30 deelnemers mee. Je kunt je voor deze geoparkexcursie aanmelden via email (geoparkexcursie@gmail.com) o.v.v. ‘Soesterduinen 24/10’. Je ontvangt dan een mail over de verzamellocatie.
Geoparkexcursie in Klein Zwitserland
De IVN-afdeling Amersfoort organiseert op dinsdagmiddag 25 oktober 2022 (14.00-16.00 uur) een geoparkexcursie op de Amersfoortse berg. Op de zuidwestelijke flank van deze berg is honderdvijftig jaar geleden een recreatiebos gecreëerd dat vanwege de enorme reliëfverschillen ‘Klein Zwitserland’ is gedoopt. We verdiepen ons in de aardkundige waarden, cultuurgeschiedenis en biodiversiteit.
Deelname is gratis. Er kunnen maximaal 40 deelnemers mee. Je kunt je voor deze geoparkexcursie aanmelden via email (geoparkexcursie@gmail.com) o.v.v. ‘Klein Zwitserland 25/10’. Je ontvangt dan een mail over de verzamellocatie.
Geoparkexcursie op de Amerongse berg
IVN-natuurgidsen geven op woensdagmiddag 26 oktober 2022 (14.00-16.00 uur) een geoparkexcursie op de Amerongse berg, met speciale aandacht voor paddenstoelen. De Amerongse berg is met 69,2 meter boven NAP het hoogste punt van de provincie Utrecht. Het Amerongsche bos is aangelegd als jachtgebied voor de kasteelheren van kasteel Amerongen. Het is een van de oudste bossen in deze streek; sommige grove dennen dateren uit 1770. We kijken vooral naar paddenstoelen, maar de diepe erosiedalen en de rijke cultuurhistorie komen eveneens aan bod.
Deelname is gratis. Er kunnen maximaal 40 deelnemers mee. Je kunt je voor deze geoparkexcursie aanmelden via email (geoparkexcursie@gmail.com) o.v.v. ‘Amerongse berg 26/10’. Je ontvangt dan een mail over de verzamellocatie.
Geoparkexcursie op landgoed Oostbroek
IVN-natuurgidsen geven op donderdagmiddag 27 oktober 2022 (14.00-16.00 uur) een geoparkexcursie op landgoed Oostbroek. De provincie Utrecht heeft een oude meander van de Kromme Rijn de status van ‘aardkundig monument’ gegeven. Op landgoed Oostbroek zijn sporen van oude meanders nog herkenbaar aan kleine reliëfverschillen en een stukje van de oude bedding is opnieuw uitgegraven. We doorkruisen het eeuwenoude landgoed, met aandacht voor de rijke cultuurhistorie en voor de gevarieerde flora en fauna. We kijken extra naar paddenstoelen.
Deelname is gratis. Er kunnen maximaal 25 deelnemers mee. Je kunt je voor deze geoparkexcursie aanmelden via email (geoparkexcursie@gmail.com) o.v.v. ‘Oostbroek 27/10’. Je ontvangt dan een mail over de verzamellocatie.
Een compleet overzicht van alle activiteiten in de Herfstvakantie is te vinden op https://www.np-utrechtseheuvelrug.nl/beleefweek/beleefweek-agenda/
Festival 900 jaar Waterbeheer, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
Op zondagmiddag 9 oktober sluiten we het jubileum 900 jaar Waterbeheer in stijl af met een gratis festival in de Botanische Tuinen Utrecht.
Op het Festival 900 jaar Waterbeheer ontdek je wat het werk van het waterschap inhoudt en hoe je waterbewust kan leven. Wil jij in gesprek over het tegengaan van klimaatverandering, keuzes voor de toekomst en concrete oplossingen? Kom dan naar College Tour III met Aniek Moonen (voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging). Steek jij liever meteen de handen uit de mouwen? Ruil meegenomen zwerfafval voor een drankje bij de WasteBar, kom naar de workshop Plastic Nature met Eddy Kaijser of knutsel een hippe button op het kunstwerk Akwaglot. Het kan allemaal. Het programma krijgt steeds meer vorm en is te volgen via Eventbrite.
Jong en oud, iedereen is van harte welkom! Meld je snel aan via https://www.eventbrite.nl/e/tickets-festival-900-jaar-waterbeheer-410512282287?utm-campaign=social&utm-content=attendeeshare&utm-medium=discovery&utm-term=listing&utm-source=cp&aff=escb en ontvang twee gratis consumptiemuntjes bij de entree. Tickets voor de activiteiten zijn op de dag zelf te verkrijgen bij de Ticketbalie. Zien we je dan?
Onderzoek in de Horstermeer polder
Waterschap Amstel, Gooi en Vecht heeft op 6, 7, 8 en 13 september een bodemonderzoek uitgevoerd in de Horstermeerpolder en omgeving. Dit onderzoek is alleen niet vanaf de grond gedaan, maar met een helikopter! Het waterschap wil de kennis die werd op gedaan tijdens het onderzoek gebruiken om de waterkwaliteit in de polder verder te verbeteren.
Waarom onderzoek in de Horstermeerpolder?
In de polder Horstermeer is een deel van het grondwater brak. Brak water is zout water, maar niet zo zout als zeewater. Het zit tussen zoet en zout water in. In de lage polder komt dit grondwater als 'brakke kwel' in de sloten naar boven. Dit brakke water is niet goed voor planten en dieren. ‘Zorgen voor goede waterkwaliteit is één van de kerntaken van het waterschap’, zo laat een woordvoerder van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht weten. ‘Maar ook behoud van de natuur en biodiversiteit staat hoog op de agenda van het waterschap. Daarom onderzoekt het waterschap hoe ze het brakke kwelwater kan oppompen voordat het in de sloten komt. Op dit moment spoelen we het brakke water weg met zoet water uit het Markermeer. Door klimaatverandering wordt zoet water steeds schaarser. Daarom kijken we naar oplossingen om minder zoet water te gebruiken.’
Het bedrijf SkyTEM voert bodemonderzoek voor Waterschap Amstel, Gooi en Vecht uit. SkyTEM zet hierbij een helikopter in die op een hoogte van 75 tot 100 meter vloog. Onder de heli hangt een sensor met een diameter van 30 meter. Hiermee werd een magnetisch veld opgewekt dat inzicht geeft in de verschillende aardlagen en in kaart brengt waar zoet en zout water stroomt.
Ons burgerinitiatief heeft geen vaste inkomsten, elke bijdrage helpt en is zeer welkom op
NL62 RABO 0322 0867 60, t.n.v. Stichting Geopark Heuvelrug Gooi en Vecht , officieel erkend als ANBI.
Helpt u mee anderen te attenderen op de mogelijkheid zich in te schrijven voor deze Nieuwsbrief?