bijgewerkt 26-12-2021
Geo-hotspots
De aardkundige waarden vertellen het verhaal over het ontstaan van een gebied. De bodem en het landschap van de Heuvelrug en de natte randgebieden zijn ontstaan in een periode van vele tienduizenden jaren. Landijs, de wind, rivieren en de zee hebben hun sporen nagelaten. Daar waar deze sporen nog duidelijk zichtbaar zijn, wordt gesproken van aardkundig waardevolle plaatsen, Geo-hotspots genoemd. Onder het begrip vallen geologische, geomorfologische (oppervlakte vormen), bodemkundige en geohydrologische verschijnselen. Het gaat bijvoorbeeld om stuwwallen, dekzandruggen, stuifzandgebieden, stroomruggen, oeverwallen en veengebieden.
In de provincie Utrecht zijn rond deze geo-hotspots door Stichting Telluris in de afgelopen jaren vele wandelingen uitgezet, soms geheel of gedeeltelijk samenvallend met bestaande routes, die met name gericht zijn op de mogelijkheid deze geofenomenen zelf te ervaren.
Deze wandelingen worden gepresenteerd als ... En nu op Geopad en kwamen na digitalisering beschikbaar via de site in de vorm van een uitgebreide toelichting, een wandelroute op papier en een GPS wandeling.
zie verder ...
GeoSites
Over een aantal Geo-hotspots is een meer opmerkelijk verhaal te vertellen en kan worden gesproken over een Geosite.
in de ogen van de Unesco komt voor een volwaardige GeoSite meer kijken, zoals:
- Is het geo-fenomeen bijzonder, opmerkelijk, interessant, waardevol?
- Is er sprake van enige formele bescherming van het gebied?
- Zijn er wetenschappelijke publicaties over het gebied?
- Nodigt het gebied uit tot bezichtiging?
Kortom, is het voor een brede groep belangstellenden een gebied waar veel geleerd kan worden over onze ondergrond.
Aardkundige monumenten
Sommige aardkundige waarden zijn zo bijzonder, dat ze in de Provincie Utrecht de status van aardkundig monument hebben gekregen. De aardkundige monumenten hebben een drieledig doel. In de eerste plaats de aardkundige waarden van de monumenten formeel benadrukken. In de tweede plaats zijn ze bedoeld om de desbetreffende grondeigenaren te laten beseffen dat er ook een niet-levende natuur bestaat en dat ze trots mogen zijn op hun bezit. In de derde plaats wordt het geïnteresseerde publiek de mogelijkheid geboden om kennis te maken met het aardkundig erfgoed.
Een aantal aardkundige monumenten is ook opgenomen in interessante wandel- en fietsroutes. De aardkundige monumenten geven een goed beeld van het ontstaan van het landschap. Daarom zijn ze belangrijk voor recreatie en educatie.
Linies en Limes
In het Geopark liggen niet minder dan vijf verdedigingslinies: de Romeinse Limes, de Grebbelinie, de Oude Hollandse Waterlinie, de Nieuwe Hollandse Waterlinie en het zuidelijk deel van de Stelling van Amsterdam. Deze verdedigingslinies hebben ieder een eigen karakteristiek. Geen enkele linie beperkt zich uitsluitend tot het Utrechtse grondgebied. Zelfs de Grebbelinie reikt verder, de Betuwe in. Deze militaire verdedigingslinies zijn geënt op de bodemgesteldheid en hebben gebruik gemaakt van het bestaande reliëf en het eronder liggende cultuurlandschap. Sterker nog, het inundatiesysteem van deze waterlinies is gebaseerd op het middeleeuwse ontginningspatroon en systeem van waterbeheersing. Alleen zijn de inspanningen niet gericht op het drooghouden van een gebied maar het gecontroleerd onder water zetten. zie verder ...